Çalışma, sosyal bilimler ve fen bilimlerindeki akademik sözcüklerin eşdizimlerinin isim, sıfat, zarf ve fiil türlerine göre sayısal açıdan incelemek ve sıklıklarını karşılaştırmak amacındadır. Bunun için yazılı ve sözlü akademik metinlerden sosyal bilimlerde 4.458.049 sözcükbirimlik, fen bilimlerinde 4.121.437 sözcükbirimlik iki Türkçe akademik derlem oluşturulmuştur. Bu derlemlerden, her iki alandaki akademik sözcükler sıklıklarıyla ve akademik sözcüklerin en sık kullanıldıkları eşdizimler sıklık, t-skor ve MI-skorlarıyla birlikte belirlenmiştir. Çalışma sonucunda Türkçede fen bilimleri alanında sosyal bilimlere göre daha fazla akademik sözcüğün, daha yüksek sıklıkta kullanıldığı görülmüş ve bu farkın istatistiksel olarak anlamlı olduğu belirlenmiştir. Sözcük sıklıkları türlere göre incelendiğinde, sosyal bilimlerde sıfat türündeki akademik sözcüklerin daha fazla sıklık sayısına sahip olduğu isim, zarf ve fiil türünde fen bilimlerinde daha yüksek sıklıkta akademik sözcüğün bulunduğu belirlenmiştir. Eşdizimlilik açısından bu farklılığın kaybolduğu, sosyal bilimler ve fen bilimlerindeki akademik sözcüklerin en fazla kullanıldığı eşdizimli sözcüklerin, birlikte kullanım sayısının birbirine yakın olduğu belirlenmiştir.

Dil öğretiminde dilin yapısal özelliklerinin kullanım boyutlarını belirlemek, anlam ve görev üstlenen ögelerin kullanım sınırlarını çizmek önemli adımlardan biridir. Bu çalışmada, Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminde ders öğretim malzemesi olarak kullanılan ders kitaplarında nedensellik işaretleyicilerinin sözdizimindeki görünümlerini ortaya koymak amaçlanmıştır. Durum çalışması niteliğindeki bu araştırmanın veri kaynaklarını, yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde yaygın olarak kullanılan Yeni İstanbul Türkçe Öğretim seti oluşturmaktadır. Araştırmada doküman incelemesi tekniğiyle, bahse konu kitaplardaki okuma metinleri, etkinlik metinleri, alıştırmalar ve cümle düzeyinde sözdizimi örneği teşkil eden tüm metinler seviyelerine göre ayrı ayrı olmak üzere nedensellik işaretleyicisi birimler açısından incelenmiştir. Sözdizimi örnekleri içerisinde nedensellik anlamı taşıyan tüm ifadeler tespit edilmiş; her biri dilbilgisel olarak ek, ek+ilgeç yapısı ve ilgeçler yardımıyla işaretlenen nedensellik ifadeleri, işaretsiz görev ögesi yardımıyla oluşturulan nedensellik anlamı taşıyan ifadeler ile sözlüksel ögelerle işaretlenen nedensellik ifadeleri olarak sınıflandırılmış ve elektronik ortama aktarılmıştır. Araştırmada elde edilen veriler içerik analiziyle çözümlenmiştir. Elde edilen bulgulara göre, ders kitaplarında nedensellik işaretleyicisi olarak en sık ilgeç türündeki görev ögelerinin kullanıldığı, bunu işaretsiz yapıdaki nedensellik bildiren sözdizimi örneklerinin takip ettiği görülmüştür. Ayrıca nedensellik anlamı taşıyan sözdizimi örneklerine tüm düzeylerde rastlanırken B1 düzeyi itibarıyla ciddi oranda ve aşamalı olarak artış gösterdiği, en yüksek oranda ise C1 düzeyinde yer aldığı tespit edilmiştir. Ek olarak temel düzey olan A1 ve A2 düzeylerinde görevli öge kategorisindeki ek ve ek+ilgeç türünde nedensellik işaretleyicisi örneğine rastlanmamış; ilgeç yapısındaki işaretleyiciler, işaretsiz nedensellik bildiren sözdizimi örnekleri ile sözlüksel ögelerin tüm seviyelerde yer aldığı tespit edilmiştir.

Türkçede [-CIK] biçimbirimi genel olarak düzanlamsal ya da değişmeceli anlamsal eksende küçültme, sevgi, acıma, eksiltme, sınırlandırma, zayıflatma gibi olumlu ya da olumsuz anlam ezgisine sahip çok çeşitli anlamsal kodlamalarla dilsel düzleme çıkmaktadır. Bu çalışmada söz konusu biçimbirimin çokanlamlılık yaratma eğilimlerini biçimbilim ve anlambilim arakesiti çerçevesinde derlem dilbilimsel bir yöntemle incelemek amaçlanmıştır. Betimsel bir niteliğe sahip bu araştırmanın veri setini Türkçe Ulusal Derlemi 3.0 basit sorgu - standart arama opsiyonu aracılığıyla elde edilmiş bağımlı dizin görünümleri oluşturmaktadır. Bağımlı dizin kümelerinin oluşturulması sürecinde araştırma konusu biçimbiriminin her bir altbiçimciği için ayrı ayrı düzenli ifade araması gerçekleştirilmiş, elde edilen her bir sonuç listesinden rastgele örnekleme yoluyla 2000’er örnek seçilmiş ve toplam 32.000 satırdan oluşan bir set elde edilmiştir. Elde edilen veriler içerik analizi yöntemiyle çözümlenmiştir. Biçimbirimin kodlama görünümleri incelendiğinde başta adlar olmak üzere sıfat, belirteç, niceleyici, ilgeç gibi çok çeşitli sözcüksel sınıflarla dizgeselleştiği gözlenmektedir. Toplam ve farklı sözcüksel dağılımlar kapsamında biçimbirimin Türkçede terim oluşturma sürecinde çok etkin bir biçimde rol oynadığı; anlam üretme açısından hem sabit hem de değişen uzanımlar oluşturabildiği; İNSAN, HAYVAN, MİKTAR, NESNE, ZAMAN, VÜCUT BÖLÜMÜ gibi çok farklı anlamsal ulamlar kapsamında değerlendirilebilecek ögeler üzerine eklenebildiği ve küçültme, sevgi, acıma vb. uzanımlarının ulamlara göre şekillendiği elde edilen önemli sonuçlar arasındadır.

1950'ler ve 1960'larda Davranışçılar ve Yapısal dilbilimciler, Karşılaştırmalı Analiz'in teorik temellerini atmışlardır ve bu dil araştırma yaklaşımı, o yıllardan beri özellikle ikinci dil çalışmalarında kullanılmaktadır. Bu çalışma, dilbilimsel bir bakış açısıyla Türkçe ve İngilizce zarfların sınıflandırılmasını betimlemeyi ve her iki dildeki zarfların oluşumundaki farklılıkları ve benzerlikleri biçimbilimsel karşılaştırmalı analiz yoluyla ortaya koymayı amaçlamaktadır. Çalışma, dil yapısının inceliklerine ışık tutması ve bu iki dil arasındaki kültürel ve dilsel farklılıkların anlamlandırılmasını sağlaması açısından önem arz etmektedir. Zarfların Türkçe ve İngilizcede nasıl oluşturulduğunu ve kullanıldığını anlamak; dil öğrenenlerin, çevirmenlerin ve dilbilimcilerin her iki dilde de anlayışlarını ve yeterliliklerini geliştirmelerine yardımcı olabilir ve farklı dilsel ve kültürel sınırlar arasında daha etkili iletişim kurmalarını sağlayabilir. Ayrıca bu çalışma, dil tipolojisi, farklı dillerin benzer kavramları ifade etme yolları ve dilbilgisi yapılarını yöneten temel ilkeler hakkındaki anlayışımızı derinleştirerek dilbilime daha geniş bir açıdan katkıda bulunmaktadır. Bu amaçla, her iki dilden çeşitli kaynaklar incelenmiş, Türkçe ve İngilizce zarfların sınıflandırılmasında bu kaynaklardan yararlanılmıştır. Bu çalışma ile Türkçe ve İngilizcede zarfların sınıflandırılmasında bazı ortak özelliklerin yanı sıra zarfların alt sınıflandırmasında bazı farklılıkların olduğu gösterilmiştir. Bununla birlikte, zarfların oluşum şekillerinde iki dil arasında belirgin farklılıklar görülmüştür.

Bu araştırmada Türkçe konuşurların resmi ve gayri resmi ortamlarda konuşma tarzlarının nasıl değiştiği ‘Konuşmaya Dikkat , Dinleyiciye Göre Tasarım Modeli ve Konuşmacı Tasarımı ve Girişimci Stil Değişimi’ modelleri dikkate alınarak incelenmiştir. Özellikle sosyal medya fenomenleri ve ünlülerin konuşmaları üzerinden farklılıklar tespit edilmeye çalışılmıştır. Çalışma kapsamında, katılımcıların internette yayınlanan videoları izlenmiş, dil kullanımlarında gözlemlenen değişiklikler betimsel yöntemlerle analiz edilmiştir. Araştırma sürecinde özellikle katılımcıların sözcük seçimleri, hitap şekilleri, yerel dil kullanımı, telaffuz farklılıkları, konuşma konuları ve parçalarüstü birimlerin kullanımı gibi unsurlar üzerinde durulmuştur. Veri toplama sürecinde, katılımcıların resmi ortamlarda ve gayri resmi ortamlarda (örneğin arkadaşlarıyla birlikteyken) çektikleri videolar karşılaştırılmıştır. Bu araştırmada toplanan veriler, dil kullanımındaki farklılıkların anlaşılmasına yardımcı olabilir ve konuşma stillerinin nasıl değişebileceği konusunda yeni bilgiler sağlayabilir. Ancak, bu çalışmanın bir sınırlılığı olarak, incelenen videoların her ne kadar gayriresmi olarak tanımlansa da bir kamera önünde ve internet ortamı için çekildiğinin bilinmesi kişilerinkonuşma tarzını etkileyeceği olasılığı kabul edilmiştir.

Dil teması, farklı dillerin veya aynı dilin farklı lehçelerinin konuşurlarının birbirleriyle etkileşime girerek dilsel özelliklerin aktarımına yol açan sosyal ve dilsel bir olgudur (Nordquist, 2020). Japonca da tüm diğer doğal diller gibi tarihi boyunca özellikle de ekonomik ve sosyoekonomik sebeplerle gerek yakın coğrafyasındaki gerekse uzak coğrafyalardaki dillerle etkileşime girmiştir. Bu çalışmanın amacı Japoncanın diğer dillerle temasını kısaca ortaya koymak ve özellikle de İngilizcenin Japonca üzerindeki etkilerini belirlemektir.

Sözcük ve Öğretimi Kitap Tanıtımı