Original article | Journal of Turkish Applied Linguistics 2024, Vol. 2(1) 33-44
Metindilbilimsel Bir Çözümleme: Sabahattin Ali'nin Bir Firar Adlı Öyküsünde Bağlaşıklık
Ayşe Demirhas
pp. 33 - 44 | DOI: https://doi.org/10.29329/jtal.2024.647.3 | Manu. Number: MANU-2402-08-0003
Published online: February 29, 2024 | Number of Views: 98 | Number of Download: 348
Abstract
Çalışma, Sabahattin Ali’nin Bir Firar adlı öyküsündeki dilbilgisel ve sözcüksel bağlaşıklık unsurlarını incelemeyi amaçlamaktadır. Bunun için doküman incelemesi yapılarak öyküde yer alan gönderim, değiştirim, eksilti, bağlaçlar, koşutluk, zaman uyumu ve görünüş, işlevsel tümce yapısı ve örtük anlatım unsurları ile yineleme ve eşdizimsel örüntüleme unsurları tespit edilmiştir. Çalışma sonucunda öykünün, bağlaşıklığı bütün unsurlarıyla birlikte metnin tamamında sağladığı görülmüştür. Genellikle karakterler üzerinde görülen gönderim ve değiştirim unsurlarının metnin açıklığına ve kalıcılığına, bağlaçların ise metnin akıcılığına hizmet ettiği tespit edilmiştir. Metnin tamamında geçmiş zaman anlatısı korunmuş, zaman çeşitliliğine karakter cümlelerinde rastlanmıştır. Örtük anlam yapısı kullanılarak okurun çıkarım yapması sağlanmıştır. Bağlaşıklık unsurlarının yoğunlaştığı bölümlerden hareketle yüzey yapının, metnin anlamsal boyutta değerlendirilebilmesi için etkili bir araç olabileceği belirlenmiştir. Çalışma, dil eğitiminde kullanılabilecek yazınsal metinlerin, metin merkezli ölçütler doğrultusunda çözümlenerek belirlenebileceğini göstermiştir.
Keywords: Metinsellik ölçütleri; bağlaşıklık; yazınsal metinler; Sabahattin Ali.
| How to Cite this Article? |
|---|
|
APA 6th edition Harvard Chicago 16th edition |
| References |
|---|
|
Aksan, D. (2006). Anlambilim konuları ve Türkçenin anlambilimi. Engin Yayınevi. Ali, S. (2015). Değirmen. Yapı Kredi Yayınları. Aydın, İ. & Torusdağ, G. (2014). Türkçe öğretimi çerçevesinde yazınsal bir metin çözümleme örneği olarak Refik Halit Karay’ın garip bir hediye’si. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi, 3(4), 109-134. https://doi.org/10.7884/teke.340 Baki, Y. (2020). Metin türlerine göre okuma eğitimi. In M. Kaya & M. N. Kardaş (Eds.), Okuma eğitimi (pp. 189-242). Pegem Akademi. Beaugrande, R. A. & Dressler, W. (1981). Introduction to text linguistics. Longman Group Company. Carrell, P. L. (1982). Cohesion is not coherence. TESOL Quarterly, 16(4), 479–488. https://doi.org/10.2307/3586466 Dilidüzgün, Ş. (2017). Metin dilbilim ve Türkçe öğretimi uygulamalı bir yaklaşım. Anı Yayıncılık. Gutwinski, W. (1976). Cohesion in literary texts. De Gruyter Mouton. Günay, D. (2007). Metin bilgisi. Multilingual Yabancı Dil Yayınları. Gürgün, H. (2016). Metindilbilimsel yöntem ile çözümlenen Sait Faik’in dülger balığının ölümü’nde insanın doğaya tahakkümü ve ötekileştirilmesi. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 5(4), 1841-1882. Halliday, N. A. K. & Hasan, R. (1976). Cohesion in English. Longman Group Limited. Kintsch, W. & Dijk, T. (1978). Toward a model of text comprehension and production. Psychological Review, 85, 363-394. Şenöz, C. A. (2005). Metindilbilim ve Türkçe. Multilingual Yabancı Dil Yayınları. Torusdağ, G. & Aydın, İ. (2020). Metindilbilim ve örnek metin çözümlemeleri. Pegem Akademi. Uzun, M. (2023). Bir metin dil bilimsel çözümleme: Yusuf Atılgan’ın “tutku” adlı hikayesinde bağlaşıklık ve tutarlılık. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi, 12(3), 1128-1158. https://doi.org/10.7884/teke.1276484 Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2021), Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Yayıncılık |
